Çevrimiçi davranışsal reklamcılık kişisel veri güvenliği önemsenerek yapıldığı sürece herkes için faydalı olabilecek, hayatımızda varolan ve daha da gelişerek var olmaya devam edecek online reklamcılık uygulamasıdır.
Çevrimiçi davranışsal reklamcılık uygulaması tüm dünyada reklam sektörünün parlayan yıldızıdır. Pazarlama konusunda oldukça ciddi bir çözümdür. Çünkü reklamın doğrudan hedef kitleye gösterilmesine imkan tanır.
Televizyon, gazete gibi klasik ortamlarda yayınlanan reklamlar neredeyse tüm kitle tarafından izlenir. Haliyle hedef kitleye daha detaylı kriterler eşliğinde odaklanmak zordur. Ayrılan bütçenin verimli kullanılması da başka bir sorundur.
Bir çok kişinin artık tv başında bile akıllı telefonda gezintiler yaptığını düşünürsek klasik yöntemlerin zamanımız insanında fazla bir etkisinin olmadığını da söyleyebiliriz.
Tv de izlediği program arasında yayınlanan reklamlar bitene kadar mailime, WhatApp’ a bi bakayım yada Instagram’ da gezineyim düşüncesi insanlara gayet makul gelir.
Bu noktada insanların daha fazla zaman geçirdiği internet ortamında yapılan online reklamlar reklamcılık dünyasının yardımına koşar. Haliyle dijital yaşamda daha da gelişerek var olmaya devam edecektir demek yanlış olmaz.
Diğer yandan çevrimiçi davranışsal reklamcılık uygulaması kişisel veri güvenliği önemsenerek yapıldığı sürece herkes için faydalı olabilecek bir uygulamadır. Hatta reklamı gören kişileride dahil edebiliriz. Çünkü tv yada gazetede çıkan reklamlar size özel değildir.
ÇDR de ise kendi faydanız için reklamları özelleştirebilir yada tamamen engelleyebilirsiniz.
Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılık nedir?
Çevrimiçi davranışsal reklamcılık, kişilerin dijital ortamlarda (web siteleri, mobil uygulamalar gibi) gezinme aktivitelerini analiz ederek belirlenen ilgi alanlarına uygun reklamların gösterilmesine dayanan bir online reklamcılık uygulamasıdır.
Online reklam olarak tanımlamaktansa bunun bir türü olarak tanımlamak daha doğrudur.
Online Davranışsal Reklamcılık (ODR) veya Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılık (ÇDR) olarak anılır. İlgi alanına dayalı reklamcılık olarak da bilinir. İngilizce karşılığı Online Behavioral Advertising (OBA) dir.
Sadece web siteleri ile kısıtlı kalmaz. Mobil uygulamalar ve oyunlar dahil olmak üzere diğer platformlarda da analiz ve gösterim yapılır.
Amacı nedir?
Reklam verenlerin hedef kitlelerine etkin bir şekilde ulaşmasını ve kullanıcıların ilgi alanlarına uygun reklamlar görüntülemesini sağlamaktır.
Tabi bu uygulama sonucunda internet ortamından para kazanılır.
Reklam verenler ödeme yapan yani para harcayan kesimdir. Ancak reklamlar bir çeşit yatırımdır. Her yatırımda olduğu gibi yatırım getirisi (Return On Investment – ROI) hesaplandığında beklentiye yakın kar elde ediyorlarsa reklam vermeye devam ederler.
Güzel bir reklam iyi bir yatırımdır.
Kimler para kazanır?
Çevrimiçi davranışsal reklamcılık uygulamasında ziyaretçiler haricindekiler para kazanır.
Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılık nasıl çalışır?
İnternet tarayıcıları, web siteleri, mobil uygulamalar gibi ortamlarda bulunan yazılımlar tarafından web gezintilerinize ait bazı veriler toplanır. Toplanan veriler veri toplayıcısı adı verilen şirketlere iletilir. İletim şekli şirketler arası anlaşmalara tabidir. Toplanan veriler veri toplayıcıları tarafından gruplandırılır. Örneğin; cep telefonu alıcısı, kitap alıcısı gibi.
Verilerin toplama aşamasında ilgi alanlarınızı belirleyen bir çerez bilgisayarınıza kayıt edilir. Bırakılan bu çerez aracılığı ile hangi türden reklamların size ileteceklerini dolayısıyla sizin hangi tür çevrimiçi reklamları görüntüleyeceğiniz belirlenir.
Örneğin kitap alanında faaliyet gösteren bir siteyi ziyaret eden iki kişiden birisine bankacılık, foreks ile alakalı reklamlar gösterilirken diğerine kedi maması reklamları gösterilebilir. Muhtemelen daha önceki ziyaretlerinde biri foreks ile alakalı bir arama yapmış diğeri ise kedi maması araştırmıştır. Bu basit bir örnektir gerçek model çok daha karmaşık olabilir.
Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılık terimleri
Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılık uygulamasındaki şirket türleri ve önemli terimleri alt başlıklarda bulabilirsiniz.
Reklamveren – Marka
Bir ürün veya hizmeti satan ve söz konusu ürün veya hizmeti tanıtmak için reklam kampanyaları yürüten şirkettir. Bir reklamverenin genellikle kendi web sitesi de bulunmakta ve bu nedenle, sıklıkla bir web yayıncısı/site sahibi olarak da anılmaktadır.
Reklam Ajansı
Başlatılıcak reklam kampanyalarını ve bunları hayata geçirmeye yönelik planları, kampanyanın en iyi sonuçları elde etmesi için hangi mecralarda yürütüleceği konusu da dahil olmak üzere, reklam oluşturmak için reklamverenlerle birlikte çalışan şirkettir.
Reklam Ajansı İşlem Masası
Reklamcılık ajansı bünyesinde yer alan, kampanyaları yönetmek için Talep Tarafı Platformları ile birlikte çalışan ekiptir.
Reklam Borsası
Reklamların alım ve satımı için açık bir pazar yeri olarak faaliyet gösteren şirkettir. Bu sistemle web yayıncıları, web siteleri üzerindeki reklam alanlarını menkul kıymetler borsası gibi, gerçek zamanlı olarak en yüksek teklifi veren tarafa satabilmektedir.
Reklam Ağı
Web sitesi ve web yayıncılarını ilgili reklamverenlerle buluşturan şirkettir.
Reklam Sunucusu
İlgili bir web sayfasına reklam içeriği ileten teknolojiye sahip şirkettir.
Çerez
Çerez, belirli web sitelerine eriştiğinizde bilgisayarınıza indirilen harf ve rakamlardan oluşan küçük bir dosyadır. Çerezler, web sitesinin kullanıcının bilgisayarını tanımasına imkân verir. Çerezler, işlevlerini yerine getirmek için kişisel bilgilere ihtiyaç duymaz ve çoğu durumda, internet kullanıcılarının şahsi kimliklerini tespit etmez.
Bağlamsal Reklamcılık
Bir web sitesini ziyaret eden belirli bir kişiyi hedef alan reklamcılıktır. Otomatikleştirilmiş sistemler, sayfa içeriğine bağlı olarak reklamlar sunar. Örneğin, film eleştirileri içeren bir web sitesini görüntülerken, kullanıcıya yeni çıkan filmler, son DVD’ler veya film ürünleri ile ilgili reklamlar gösterilebilir.
Veri Toplayıcı
Farklı kaynaklardan gelen bilgileri bir araya getirip ilgi alanlarına göre ‘segmentler’ (ör; araba alıcıları) oluşturan şirkettir. Segmentler reklamların tüketiciyle daha alakalı hale getirilebilmesi için doğrudan reklamverenlere, reklam ajanslarına ya da reklam ağlarına satılır veya bir reklam borsası üzerinden alım satım işlemi yapılır.
Talep Tarafı Platformu (TTP)
Reklamverenlerin web yayıncıları ile bağlantı kurmasını sağlayan şirkettir. TTP, reklamverenlerin gerçek zamanlı olarak verdikleri teklifleri bir reklam borsası üzerinden yönetmelerine olanak verir.
Display Reklam
Kullanıcılar bir web sitesini ziyaret ettiğinde görüntülenen reklamlardır. Bunlar genellikle ‘banner’ veya video formatındadır.
Satış Tarafı Platformu (STP)
Web yayıncıları ile birlikte çalışarak, web sitesinin verimliliğinin ve dolayısıyla reklam satışından elde edilen gelirin en üst düzeye çıkarılmasına yardımcı olan şirkettir.
Hedefli Reklam
Demografik veriler veya davranışlar gibi çeşitli unsurlara bağlı olarak özellikle belirli kullanıcı segmentlerini hedef alan reklamdır.
Web Yayıncısı
Ürün ve hizmetlerini kendi web sitesi üzerinden tanıtan ve bu bağlamda, bunların finansmanına katkı sağlamak için sitede reklam yeri satışı yapan şirkettir.
Web Tarayıcısı
Bilgi kaynaklarını alan ve toplayan, sonuçları düzenleyerek bilgisayar veya cep telefonu gibi bir cihaz üzerinde gösteren yazılımdır. Örnek olarak Internet Explorer, Firefox, Chrome, Safari ve Opera verilebilir.
Gerçek örneklerle anlatmak gerekirse, Google ürünleri bu konuda dünya çapında verilebilecek en iyi örneklerdir. Google’ ın dijital reklamcılık programı AdWords -yeni adıyla Google Ads- ile reklam verebilir, Google Adsense reklam ağı ile reklam yayınlayabilirsiniz.
Örnek:
Bir web sitesi kurmak istediğinizi düşünün. Webde bir iki hafta boyunca aynı bilgisayardan alan adı seçimi ile alakalı makaleler okudunuz. Bu gezintiler sırasında tuttuğunuz takımın maç sonuçlarını öğrenmek için bir spor sitesine girdiniz. Spor sitesinde gezinirken ÇDR kapsamında göreceğiniz reklamlar web hosting, alan adı kayıt gibi bir web sitesi bileşenlerine ait olan reklamlar olacaktır.
Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılıkta kişisel veriler toplanır mı?
Çevrimiçi davranışsal reklam sisteminde kişilere ait gerçek veriler toplanmaz. Kredi kartı bilgileri, şifreler, gerçek isim vs. gibi bilgiler toplanmaz. Veriler anonim olarak toplanır ve bilgisayarınıza çerez bırakılır. Bilgi toplama işleminin bilgisayarlarınıza kurduğunuz programların ve ziyaret ettiğiniz sitelerin kullanım şartlarını siz kabul ettiğiniz için yapıldığını unutmayın.
Toplanan veriler genellikle;
- Yaş bilgileri (18-25 gibi),
- Cinsiyet bilgisi (erkek-kadın),
- Satın alma potansiyeliniz olan ürün grupları (teknoloji, kitap, ayakkabı vs.) gibi bilgileri içerir.
Kullanıcılar için faydaları artıları eksileri nelerdir?
- İlgilendiğiniz ürünlerden haberdar olmanızı sağlar ve tasarruf etmenize olanak tanır.
- Bir siteyi görüntülemek için sayfa boyutuna göre değişen oranda bilgisayarınıza veri indirirsiniz. Bu sitenin ve sizin internet bağlantınız kullanılarak yapılır. Haliyle sizin internet kotanızdan bir harcama olur. Aynı şekilde web yayıncısı yani reklam yayıncısı olan bir sitede gösterilen reklamların gösterimi için de sizin internet kotanız harcanır. İndirilen veri miktarı arttıkça sitede gezinme hızınız düşer. Band genişliği sorunu olmayanlar yani hızlı internete sahip olanlar için farkedilir bir problem değildir ancak imkanları daha kısıtlı kişiler için sorun oluşturabilir.
- İnternetten para kazanmak isteyenler için güvenilir bir alternatif sunar. İnterneti sadece gezinmek amacı dışınada az yada çok miktarda maddi gelir elde etmek isteyen sıradan bir internet kullanıcısı web yayıncısı olabilir. Bunun için site kurmak yada güncel tabirle blog açmak ve katılacağınız reklam ağının şartlarını yerine getirmek yeterlidir.
- Google Adsense gibi kaliteli bir reklam ağına dahil olmak isteyen siteler programa alınmadan önce Google tarafından birçok yönden ayrıntılı olarak değerlendirilmektedir. Bu web sitelerine ait bir kalite göstergesi olarak kullanılabilir.
- Web de faydalandığımız birçok sitenin ücretsiz olarak kalmasını sağlar. Ürün satışı yapmadan sizlere faydalanmanız için bilgi sunan birçok site dijital reklamcılık ile ayakta durmaktadır.
Reklamları engellemek için neler yapılabilir?
- http://www.youronlinechoices.com/tr/reklam-tercihleriniz adresininden ayarlarınızı değiştirebilirsiniz.
- Reklamları engelleyen bir tarayıcı kullanabilirsiniz.
- Tarayıcınızdan çerez (cookies) kullanımını engelleyebilirsiniz.
- Tarayıcınıza reklam engelleyici eklenti yükleyebilirsiniz.
- Tarayıcınızı gizli gezinti modunda kullanabilirsiniz.
- Bilgisayarınıza reklam engelleyici program kurabilirsiniz.
- Cep telefonu için reklam engelleyici uygulamalar kurabilirsiniz.
Not: Bir cihazda birden fazla tarayıcı kullanıyorsanız ayarları her bir tarayıcı için yapmanız gerekecektir.
Çoğu yöntemin web tarayıcısı ile alakalı olduğunu farketmişsinizdir. İyi bir web tarayıcısı seçimi ile ÇDR yi kendiniz için daha faydalı hale getirebilirsiniz.
Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılık ayarlarımı özelleştirebilir miyim?
Google Adsense reklamları için bu mümkün ve hatta sizin için daha faydalı olabilir. https://www.google.com/ads/preferences/?hl=tr adresini ziyaret edip Gmail hesabınızla oturum açarak reklam konularınızı belirleyebilirsiniz.
Adsense ile internetten para kazanmak da mümkündür. Böylece reklam yayıncısı olarak zincirin bir halkası olursunuz.
Sonuç olarak
Her ne kadar kişisel verilerin güvenliği ilk akla gelen konu olsa da insanların webdeki davranışlarını analiz edip ilgi duydukları ürünleri ortaya koyabilmek bilgi çağında pazarlamanın yeni yöntemidir.
Bu bağlamda çevrimiçi davranışsal reklamcılık kişisel veri güvenliği önemsenerek yapıldığı sürece herkes için faydalı olabilir.
Kaynaklar :
- http://www.youronlinechoices.com/